Araştırmacılar parçadaki üçüncü yüzyıl Thermopylae savaşını anlatan yazıyı okumak için spektral görüntüleme yöntemini kullandı. F: Vienna, Austrian National Library, manuscript Hist. gr. 73, fol. 193r lower text. Spectral imaging by the Early Manuscripts Electronic Library. Processed image by David Kelbe. © Project FWF P 24523-G19
Gotlara Karşı Yunanlar: Yeni Bulunan Metinde Ortaya Çıkan Epik Antik Savaş
Avusturya Milli Kütüphanesi’nde keşfedilen Antik Yunan metninin parçaları, Gotların MS 3. yüzyılda Yunanistan’ı istila ettiğini anlatıyor. Metinde Thermopylae geçidinde yapılan bir savaş tasvir ediliyor.
Araştırmacılar, spektral görüntüleme yöntemini kullanarak metnin parçalarını iyileştirdiler ve okumaya elverişli hale getirdiler. Yapılan analizde parçaların MS 11. yüzyılda kopyalandığı ve Dexippus isimli Atinalı bir yazar tarafından MS 3. yüzyılda yazıldığı ortaya çıktı.
Dexippus’un yaşadığı dönemde Roma İmparatorluğu’na bağlı Yunanistan ve Roma bir dizi Got istilasını püskürtmekle uğraşmıştı.
”Savaş kollarını savuşturma”
Oxford Üniversitesi’nden Christopher Mallan ve Queensland Üniversitesi’nden Caillan Davenport parçalardan birini İngilizce’ye çevirdi. Journal of Roman Studies’de detaylarıyla yer bulan çeviri metinde Thermopylae savaşı anlatılıyor: Parçanın en başında, Romalıların barbarlar olarak nitelendirdikleri Avrupalı Gotların ”savaş kolları” Yunan şehri Selanik’e saldırıyor.
Mallan ve Davenport’un çevirisinde şöyle diyor Dexippus: ”Sıkı sıkıya örgütlenmiş bir grup, Selanik şehrine saldırıp onu ele geçirmeye çalıştı. Duvardakiler kendilerini yiğitçe savundular, birçok elden yardımla savaş kollarını savuşturdular.”
Selanik’i ele geçiremeyen Got kuvvetleri Dexippus’a göre, ”bölgenin oldukça zengin olduğunu öğrendikten sonra Yunan tapınaklarındaki altın ve gümüş adaklarını ve birçok tören eşyasını hayal edip” yönlerini güneye, Atina’ya çevirdiler.
Gotların ilerlemesini durdurmak için dar Thermopylae geçidinde bir Yunan kuvveti toplandı. ”[Yunanların] bazıları mızrak, bazıları balta, bazıları da bronz ve demir uçları olan tahtadan kargılar taşıyordu, her bir adam kendine hangi silahı bulursa alıyordu,” yazıyor Dexippus. ”Bir araya geldiklerinde çevrelerindeki duvarı tamamen güçlendirip kendilerini onun korumasına adadılar.”
Thermopylae geçidinin yakınlarındaki sülfür kaynaklarının görüntüsü. Yıllar önce, bu dar geçit Gotların Atina ve Yunanistan’ın güneyine ulaşmak isteyen istilacı Gotları önlemek için güzel bir nokta görevi görüyordu. F: eFesenko / Shutterstock.com
”Düşmana dehşet verici”
Metinde Dexippus, Yunan kuvvetlerinin Marianus isimli komutanının Yunanlara atalarının geçmişte, Persliler ve Sparta kuvvetleri arasındaki meşhur MÖ 5. yüzyıl savaşının da içinde bulunduğu, Thermopylae’de verdikleri savaşları anlatarak askerlerinin morallerini yükseltmeye çalıştığını yazıyor.
Parçada, Marianus’un taburlarına verdiği konuşma şöyle ilerliyor: ”Ah Yunanlar, sizin toplanma sebebiniz olan korunmamızın sebebi ve mevzilendiğiniz toprak, faziletli eylemlerin hatırasını uyandırmaya uygundur. Sizin bu bölgede geçmiş zamanlarda savaşmış atalarınız Yunanistan’ı yüzüstü bırakmadı ve özgürlüğünden mahrum etmedi.”
”Geçmiş saldırılarda, düşmanlara korku saldınız,” dedi Marianus. ”Bütün bunlar sebebiyle, gelecekteki vukuatlar da bana umutsuz gözükmüyor…”
Parçalar Marianus’un konuşması tamamlanmadan bitiyor ve araştırmacılara göre savaşın akıbeti de belirsiz.
Marianus taburlara bu konuşmayı (ya da konuşmaları) yapmış olabilir; fakat, metne kaydedilen konuşma, antik tarihçilerin sıkça yaptığı gibi Dexippus tarafından da uydurulmuş olabilir.
Kimse Thermopylae savaşının kesin tarihini bilmiyor olsa da araştırmacıların dediğine göre 250’ler ya da 260’larda savaşılmış olması muhtemel.
F: Vienna, Austrian National Library, manuscript Hist. gr. 73, fol. 193r lower text. Spectral imaging by the Early Manuscripts Electronic Library. Processed image by David Kelbe. © Project FWF P 24523-G19
İmparator savaşıyor
Thermopylae parçası, Dexippus’un Gotların Yunanistan’ı işgali hakkında yazdığı ve Avusturya Milli Kütüphanesi kitabında keşfedilen birkaç yazısından biri. Thermopylae savaşını anlatan parça ilk olarak 2014 yılında, sırasıyla Bern Üniversitesi ve Comenius Üniversitesi’nde araştırmacı olan Gunther Martin ve Jana Grusková tarafından Wiener Studies dergisinde, Almanya’da yayımlandı.
Martin ve Grusková diğer parçalar hakkında da Almanca ve İngilizce dillerinde birkaç makale daha yayımladı. Martin ve Grusková’nın 2014 yılında Greek, Roman and Byzantine Studies (Yunanistan, Roma ve Bizans Çalışmaları) dergisinde anlattığına göre, parçalardan bazıları Roma İmparatoru Decius’un (MS 201-251) Got kuvvetlerini durdurma çabasını anlatıyor. O parçaların içinde, Dexippus İmparator Decius’un bir seri yenilgiyle karşılaşıp adamlarını ve topraklarını kaybettiğini anlatıyor.
Marianus gibi, İmparator Decius’un da taburlarının morallerini yükseltmek için bir konuşma yaptığı varsayılıyor. ”Adamlarım, diliyorum ki askeri kuvvetler ve bütün eyalet bölgeleri iyi durumdadır ve düşman tarafından aşağılanmamıştır,” diyor İmparator Decius taburlarına.
”Ama insan hayatındaki hadiseler birçok ıstırabı da beraberinde getiriyor … yaşananları kabul etmek ve cesaretlerini kaybetmemek, zayıf düşmemek sağduyulu insanların görevidir.”
Yine, bu konuşmayı da Dexippus uydurmuş olabilir.
Live Science. 18 Mart 2016.
Makale: Mallan, C., & Davenport, C. (2015). Dexippus and the Gothic invasions: interpreting the new Vienna Fragment (Codex Vindobonensis Hist. gr. 73, ff. 192v–193r). The Journal of Roman Studies, 105, 203-226.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder